Deze klassieke, typisch Amerikaanse 27MC transceiver uit ca 1973 heb ik eens gekregen. Dit soort transceivers werden in de jaren 70 gebruikt, toen nog voornamelijk met AM modulatie. Het feit dat deze transceiver ook nog SSB kon doen, is wel bijzonder. In die tijd was in Nederland de 27MC ook in opkomst.
Veel Amerikaanse transceivers (“bakkies”) werden geïmporteerd. Daar was het een grote rage ontstaan, onder met name vrachtwagenchauffeurs. Dat sprak een groep hobbyisten in Nederland ook wel aan. Maar illegaal gebruik van de 27MC band was niet optimaal. Pas in 1980 is (na veel actievoeren voor verschillende groepen 27MC gebruikers) is het gebruik van goedgekeurde 27MC transceivers toegestaan. Binnen de goedkeuring was eerst maar 22 kanalen mogelijk met 0,5W aan zendvermogen en FM als modulatievorm. Je moest een vergunning halen bij het postkantoor. Later is dat uitgebreid naar 40 kanalen. De vergunningsplicht is vervallen. Het maximaal toegestane zendvermogen werd verhoogd naar 2W en later naar 4W. Tegenwoordig mag SSB ook op die kanalen en AM met maximaal 1W.
De AM transceivers uit de jaren 70 waren dus niet legaal, behalve als ze bijvoorbeeld door zendamateurs omgebouwd werden naar de 10m band. Deze Lavayette is echter nog origineel. AM en USB mode leken wel te werken, maar LSB mode niet. Een belangrijk kenmerk was, dat dit voor zowel voor RX als voor TX gold. Dit wilde ik graag herstellen, omdat ik dit wel een leuk verzamelobject vond. Erg bruikbaar lijkt hij me echter niet, want hij heeft maar 23 kanalen en geen FM.
Eerst heb ik alle mechanische delen onderzocht. Vooral de 3 standen rotary-schakelaar voor AM/USB/LSB wilde ik eerst controleren. Na 50 jaar (!) kan zo’n mechanische schakelaar wel eens slecht worden. Zo simpel was dat natuurlijk niet ;) Alle banken gemeten, de schakelaar was in orde. Toen begon het leuke werk. Ik kon een service manual en een schema vinden, wat heel erg geholpen heeft. Ik zag daarin dat met kristaloscillatoren verschillende frequenties werden opgewerkt, door deze te mixen of te vermenigvuldigen. Daarnaast had je ook LO’s natuurlijk, ook met kristallen.
Er wordt gewerkt met een reeks schakelbare kristallen op ca. 23MHz, daar wordt een reeks schakelbare kristallen van 15MHz bij opgeteld om 38MHz te maken als basis voor zowel RX als TX. In RX wordt dit als LO gemixt en gefilterd op 11MHz, om het verschil van 27MHz uit de antenne te plukken.
In TX wordt de 38MHz trein ook gebruikt, maar dan wordt een losse 11MHz oscillator gebruikt als LO om daarmee te mixen, om het verschil van 27MHz te produceren. Deze 11MHz oscillatoren (Q6 voor AM/USB en Q7 voor LSB) worden alleen in TX gebruikt dus.
De oscillatoren heb ik gemeten met een TinySA Ultra portable spectrum-analyzer. Als ik het blokschema bestudeer en rekening houd met de foutanalyse (RX en TX werkt niet in LSB mode), dan is vooral Q4 verdacht. Die wordt namelijk uitsluitend in LSB mode gebruikt als 15MHz oscillator voor zowel RX als TX. Voor AM en USB wordt gemeenschappelijk Q3 gebruikt en niet toevallig werken AM en USB allebei wel.
Q7 wordt ook alleen voor LSB gebruikt als 11MHz oscillator. Maar RX werkt ook niet in LSB, dus deze kan dat niet als geheel veroorzaken. Of er moeten toevallig twee fouten zijn. Ik zal deze meten indien nodig.
Q4
De Tiny-SA Ultra had ik van een DC-block en een verzwakkertje voorzien. Ik wilde namelijk op testpunten meten en het is niet altijd zeker dat er geen DC op staat. De TinySA Ultra mag in principe maximaal 5VDC hebben op de ingang, maar gezien er ook met 13,8V wordt gewerkt in de transceiver, is een DC-block echt verstandig.
Nadat ik het testpunt wat vrij had gemaakt, hoorde ik ineens de ruis toenemen uit de luidspreker. En ik meette een keurig signaal uit Q4, precies op de juiste frequentie ook. Oh ooh… Meetzender aangesloten en jawel, LSB werkte ineens! Zonder iets te vervangen, of ook maar iets van een fout definitief vastgesteld te hebben. Oh nee! off… hierperdepiep? Je kan maar beter iets concreets vinden vind ik altijd.
Vaak duidt dit op slechte contacten. De solderingen op de PCB zagen er prima uit. Alles was dik vertind. Maar toen ik volgens het service-manual wat potmeters ging controleren, merkte ik hier veel problemen. Veel potmeters bleken gaar. Schoonmaken hielp niet eens. In het circuit van Q4 zit ook een potmeter. Mogelijk dat die ook slecht was. Dat ga ik nog controleren en daarna worden alle potmeters vervangen.
